Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinde 'eylül' ayı detayı! 'Burada anlaşılan o ki bir plan var'

Ukrayna ile Rusya arasındaki en üst düzey görüşme bugün Antalya'da gerçekleşti. Antalya'daki 3'lü zirvenin önemi nedir? Müzakelere ne durumda? Rusya 3'lü zirve için ne düşünüyor? CNN Türk canlı yayınında gazeteci Siyamend Kaçmaz, Ukrayna Bilimler Akademisi'nden Doç. Dr. Oleksandr Sereda, İstanbul Aydın Üniversitesi'nden Dr. Filiz Katman ve Uludağ Üniversitesi'nden Prof. Dr. Ferhat Pirinççi Semiha Şahin'in sorularını yanıtladı.

Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşın sona erdirilmesi için Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba'nın katıldığı üçlü barış zirvesi, 1,5 saat sürdü. Saat 11.20'de başlayan zirve, saat 12.50'de sona erdi. Peki Antalya'daki görüşme Rusya'da nasıl yankılandı? 3'lü zirvenin önemi nedir?

CNN Türk canlı yayınına katılan gazeteci Siyamend Kaçmaz Moskova'dan detayları aktardı: Aslında görüşmeden tam anlamıyla bir ateşkes çıkmayacağı önceden belliydi. Rusya'nın tavrı daha önceki konuşmalarına baktığımız zaman buradan bir ateşkes çıkmanın beklemenin bir hayal gücü yüksekliğine bağlı olabileceğini söyleyebilirdik. Çünkü Rusya bu konuda net olarak tavrını ortaya koymuştu. Hem Kremlin'den hem Rusya Dışişleri'nden yapılan açıklamalara baktığımız zaman zaten yürütülen müzakereler mevcut müzakereler devam ediyor.

"RUSYA'NIN TALEPLERİ ÇOK NET"

'O müzakereler sürse bile biz bu askeri operasyonumuza devam edeceğiz' açıklaması gelmişti. Hemen hemen her seviyede Rusya'dan bu açıklamayı duymuştuk. Fakat oradaki müzakerelerin 2. turunda ortaya konan insani koridor kısmı sahada işlevselliğini çok yerine getirmediğini görmüşlerdi. 3. turda bunu biraz iyileştirmişlerdi. Aslında bugün görüşmenin kazananı Antalya oldu diyebiliriz. Bütün Rus medyası gibi dünya medyasının da gözü oradaydı. İlk etapta bu askeri operasyonun başladığı günden bu yana bu düzeyde ilk görüşmenin olması Rus basınında çok geniş yer buldu. Tabi Rusya'nın talepleri çok net. Kendince, biz hiçbir şekilde Ukrayna'nın tarafsız kalmasını istiyoruz. Her hangi bir bloga ait olmamasını istiyoruz. Oradaki silahsızlandırmaya devam edeceğiz. Narsisizme karşı mücadelemizi sürdüreceğiz.

"4. TURDA BELKİ BİR GELİŞME SAĞLANABİLİR"

Ve aynı zamanda biliyorsunuz daha önce Zelenskiy'den bir açıklama gelmişti; "Kırım ve bağımsızlığını ilan eden 2 cumhuriyetle görüşebiliriz ancak hiçbir Ukraynalının bunu kabul etmeyeceğini düşünüyorum" demişti. Bununla ilgili Rusya'nın tavrı "Zaten hiçbir şekilde konuşmayı düşünmüyoruz. Kırım, Rusya toprakları" diye net bir şekilde ifadesini ortaya koymuştu. Tabi bunlar hiçbir şekilde karşılık görmüyor. Dolayısıyla masada konuşulacak ortak konular söz konusu. Zaten 3. tur müzakereleri sonucunda bu açıklanmıştı. Rusya onlara bir takım evraklar vermişti. Ukrayna müzakere heyeti de onları yanlarına götürmüşlerdi. Onunla ilgili 4. turda bir gelişme sağlanabilir belki. Ama tamamen insani koridor ve işleviyle ilgili görüşmeleri sürdürdüğünü söyleyebiliriz.

"MÜZAKERELERDE DE BUNU GÖRÜYORUZ"

Bugün Rusya Devlet Başkanı Putin'in Macron ve Scholz ile de görüşmeleri vardı. Çok sıcak olarak bu temaslar devam ediyor. Her ne kadar sahada askeri operasyon ilerlese de bir yandan diplomasi çabaları da görüyoruz. Bugün Antalya'daki görüşme çok önemliydi. Bu seviyede ilk defa yüz yüze bir görüşme gerçekleşti. Rusya bu görüşmeye şu şekilde bakıyor... "Biz orada Rusya'nın düşüncelerini ifade ettik. Ukrayna'yı da dinledik" anlamında görebiliriz. Çünkü müzakerelerde de bunu görüyoruz. "Müzakerelerde birbirimize pozisyonlarımızı anlatma fırsatı buluyoruz" diyor Rusya. Hiçbir şekilde operasyonları durdurmayacağını ifade ediyor.

Tabi Rusya'da en çok konuşulan konuların başında ekonomik yaptırımlar geliyor. Bugün Kremlin Sözcüsü şunları söyledi; "Tarihte görülmemiş bir ekonomik savaşla karşı karşıyayız" ifadesini kullandı. Ve yaptırımları uygulayan, dost olmayan ülkeler açıklanmıştı. O ülkeler Rusya'dan ayrılan firmaların yerini bir başkalarının çok rahatlıkla doldurabileceğini söyledi.

Rusya ile Ukrayna arasındaki çatışmaların durması ve kalıcı barış için çaba sarf etmeyi sürdüren Türkiye, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba'yı ilk kez burada bir araya getirdi.

"RUSYA'NIN DIŞ POLİTİKASI TAMAMEN AYNADAN YANSIMA ŞEKLİNDE İLERLİYOR"

Şu an tamamen Rusya bu ekonomik yaptırımların cevabının nasıl olacağını görüşüyor. Daha önce de belirtmiştik. Rusya'nın dış politikası tamamen aynadan yansıma şeklinde ilerliyor. Kendisine kim, ne yaptıysa aynı şekilde yansıtıyor. Zelenskiy'nin Rusya Devlet Başkanı Putin'in yüz yüze görüşmesi söz konusu. Kremlin Sözcüsü buna da açıklık getirdi. "Evet. Çok istiyorlar ama bugün zaten Dışişleri Bakanlarımız görüşüyorlar. Zelenskiy ve Putin'in görüşebilmesi için sonucun çok önemli olduğu, görüşmek için görüşmek istemiyoruz" ifadesini kullandı.

Özetle Rusya'dan baktığımız zaman geçrekten hani Rusya barış görüşmelerinden yana tavrını sürdürüyor ama bir yandan da askeri operasyonları durdurmak gibi bir niyetinin olmadığını ve Ukrayna topraklarının silahsızlandırılma çalışmalarını sonuna kadar yürüteceğini ifade ediyor.

RUSYA İLE DİPLOMASİ İMKANSIZ

"Biz ateşkes olmayacağını zaten bekledik" diyen Ukrayna Bilimler Akademisi'nden Doç. Dr. Oleksandr Sereda ise, "Zaten Rusya ile demokratik olarak ben sonuç görmüyorum. Ben en başından beri aynısını söylüyordum. Şimdi tekrar söylemek istiyorum. Rusya ile diplomatik birşeyi yapmanın imkanı yok. Putin'in imzası ucuz birşey. Burada inanmak Rusya için birşey olmaz. Mesela koridorlar hakkında ne kadar anlaşmış geçen günlerde. Ve hiçbir yerde ateşkes koridoru olmadı. Mariupol'den Harkiv'den insanları çıkarmak başka şehirlerden aynı ateş üzerinden geçiyor. İnsanlar ölüyor bu şekilde. Bilmiyorum ne kadar uzun olabilir. Şimdi daha çok pozisyon savaşı olacak. Daha çok öyle gözüküyor." açıklamasını yaptı.

EYLÜL AYINA DİKKAT ÇEKTİ

İstanbul Aydın Üniversitesi'nden Dr. Filiz Katman da, "Sahadan gelen verilerle asıl tarafın başkası olduğuna dair en son ziyaretlerin peşi sıra gelmesi bugünkü zirve sonrası müzakere edilen konuları ve müzakere den tarafların aslında başkası olduğuna dair kuvvetli deliller bize sunuyor. Özellikle Stoltenberg'in gelişi yine aynı şekilde Scholz gibi tarafları ve bu akşam sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Biden ile telefon görüşmesi yapacak olması.Yine bu müzakere sırasında Putin'in Macron ve Scholz'un telefon görüşmesi yapması aslında burada bir anlamda masaya yatırılan konularla ilgili durumu farklı daha üst seviyelerde tartışılması gereken konular olduğunu ve o tartışılan konuların da bundan sonra yapılacağını bize işaret ediyor." dedi.

"Özellikle Rus kaynaklarında yaptırımlarla mücadelede alınan tedbirlerin süresiyle ilgili Eyül ayına şaret eden Katman, "Bu Eylül ayına işareti başka bir yerde daha görüyoruz. Suriye'den paralı savaşacak insan temini konusunda da 6 aylık sözleşme ifadesi var. Ve bu 6 ayda Eylül ayına işaret ediyor. Burada anlaşılan o ki bir plan var, bir strateji var. Bu strateji doğrultusunda farklı adımlar da planlanmış olabilir ama elinizdkei kısıtlamalı veriler analizi buraya kadar getirebiliyor. Belki Stoltenberg'in gelişi Putin'le olan görüşme ve Biden'la olan görüşmede biraz daha farklı eğer veriler basınla paylaşılırsa bundan sonraki süreçle ilgili daha net görülebilir." ifadelerine yer verdi.

3'LÜ ZİRVENİN ÖNEMİ

Uludağ Üniversitesi'nden Prof. Dr. Ferhat Pirinççi ise, "Bugünkü görüşmeyi ayrı bir yere koymak lazım. Çünkü bugünkü görüşme esasında temelde 2 tarafla da yakın ilişkiler içinde bulunan ve bu noktada Ukrayna'nın lehine olacak şekilde net olarak Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü savunan aynı zamanda Rusya'ya ağır yaptırımlar uygulanmasına bu aşamada karşı olan bir devletin çağrısı üzerine yapılmış olan toplantı.Sayın Cumhurbaşkanı'nın ve sayın Çavuşoğlu'nun talebiyle 3'lü formatta gerçekleşen bir toplantı. Bu açıdan önemli. Çünkü şu anda Belarus'ta yapılan görüşmeler iki taraflı olarak yapılmakta. Daha çok taktik seviyede yapılan bir görüşmeydi. Ama bugün Antalya Diplomasi Forum'u marjında gerçekleştirilen görüşme 3'lü. Henüz arabuluculuk demek için erken ama kolaylaştırıcılığında gerçekleştirilen ve en üst düzey şu ana kadar bırakalım savaşı krizin başından bu yanan en üst seviyede gelmeleri." dedi.

"Diplomasi sahaya yansıdığı gibi saha da diplomasiye yansıyor." diyen Pirinççi, "Bu 15 günlük süre bize bunu gösterdi. 15 gün önce kimse Rusya'nın Ukrayna'yı muhatap olarak kabul edip karşılıklı konuşabileceğini düşünmezken Rusya bunu şiddetli bir şekilde reddederken en azından bugün 3'lü formatta Türkiye'nin ev sahipliği ve katılımıyla bir görüşmenin gerçekleşmesi evet ilk aşamada bir sonuç vermese de sahanın da diplomasiye yansıdığının bir göstergesi. Dolayısıyla bu sorun eninde sonunda masada çözülecek." açıklamasını yaptı.