A WORLD PRESS

KARAOĞLAN-TARKAN

Erol Yılmaz 11.Temmuz.2021

Bizi Battal Gazi döneminden çıkarıp 20. yüzyıla getiren ilk modern kahramanımız. Tom Miks, Çelik
Bilek, Zagor ve Pekos Bill’e meydan okuyan uzun saçlı türk, Karaoğlan’dı. “Hesap günü geldi Kurt!
Viking diyarına gidiyoruz. Baba Kurt’un intikamını alıncaya kadar hiçbir Viking’e acımayacağız”
diyerek, sadık dostu Kurt ile arkadaş gibi sohbet eden, saçı perçemli Tarkan’dı. Suat Yalaz’ın 1960
yılında yazıp çizdiği çizgi roman kahramanı Karaoğlan’ı sinemada canlandırdı.Babası Baybora, yakın
dostları Balaban, Çalık, Bayırgülü ve can düşmanı Camoka ile maceradan maceraya koştu. 1965
yılında Karaoğlan Altay’dan Gelen Yiğit ile başlayan sinema serüveni, Karaoğlan Baybora’nın Oğlu,
Karaoğlan Camoka’nın İntikamı, Karaoğlan Bizanslı Zorba, Karaoğlan Yeşil Ejder ve Karaoğlan Geliyor
ile devam etti. Karaoğlan öyle güçlü bir figür haline geldi ki; çizgi roman ve sinema dünyasının dışında
1970’li yıllarda siyaset arenasında Bülent Ecevit’in lakabı olarak dağlara taşlara adını yazdırdı. 1969
yılında Sezgin Burak’ın çizgi roman karakteri olan Tarkan sinemaya uyarlanınca; ‘Atıl Kurt’ diye
seslenerek babası Altar’ın intikamı için Kostok ile savaşırken, Altın Kılıç’ın peşinde koştu, Gümüş Eğer
için yollara düştü. Prenses Honoriya’yı kurtarmak için uğraş verdi.Tarkan, Tarkan Gümüş Eğer, Tarkan
Viking Kanı, Tarkan Altın Madalyon, Tarkan Güçlü Kahraman filmleriyle bu seriyi tamamladı.
‘Karaoğlan Altaydan Gelen Yiğit’ ile sinemaya başlayan Kartal Tibet Ankara Üniversitesi Devlet
Konservatuvarı Tiyatro bölümü mezunudur. Uzun yıllar Ankara’da tiyatro oyunculuğu yaptı. 1961
yılında Ankara’nın ilk özel tiyatrosu Meydan Sahnesi’nin kurucuları arasında bulundu. İlk Karaoğlan
filmi için adları geçen Yılmaz Güney, Cüneyt Arkın ve Ayhan Işık yerine sinema dışından tanınmamış
bir yüz arayan Suat Yalaz’ın tercihi Kartal Tibet oldu. Karaoğlan ve Tarkan seri filmleri devam ederken,
Sarmaşık Gülleri, Bir Demet Menekşe, Boş Çerçeve benzeri melodramlar ile Çalıkuşu, Zambaklar
Açarken gibi pek çok edebiyat uyarlamasında, salon komedilerinde ve tarihi filmlerde rol aldı. 200’e
yakın filmle Türk sinemasına değer kattı. Hülya Koçyiğit, Türkan Şoray, Fatma Girik, Filiz Akın ve Hale
Soygazi’nin de yer aldığı çok sayıda oyuncu ile başrolü paylaştı.
Yönetmenliğe başladığı 1976 yılına kadar aralarında Hıçkırık, Serseri Aşık, Ölmeyen Aşk, Kanunsuz Yol,
Yiğit Kanı, Beyoğlu’nda Vuruşanlar, Fatih’in Fedaisi, Ben Bir Sokak Kadınıyım, Bir Millet Uyanıyor,
Siyah Gül, Damgalı Kadın, Bataklık Bülbülü, Parmaklıklar Arasında, Son Gece, Osmanlı Kabadayısı,
Kader Bağı, Ölünceye Kadar, Paşa Kızı, Sefiller, Dokuzuncu Hariciye Koğuşu, Aşka Tövbe, Kanun
Namına, Benim de Kalbim Var, Sevemez Kimse Seni, Senede Bir Gün, Dağlar Kızı Reyhan, Bitirim
Kardeşler, Bitirimler Sosyetede , İngiliz Kemal, Deli Murat, Yumurcak, Kızım ve Ben, Seven Ne
Yapmaz, Küçük Hanımefendi, Erkekler Ağlamaz’ın bulunduğu yüzlerce filmde tiyatro kökenli olmanın
bütün artılarını kullanarak kılıktan kılığa girerek her rolün hakkını fazlasıyla verdi.
Her maçın pozitif anlamda bir kırılma noktası olur ya, Kartal Tibet hikayesinde en önemli sapak,
yıllarca başrol oynadığı aktörlükten, yönetmenliğe geçiş kararını vermesi, yani sette yerini kamera
arkası olarak seçmesidir. Kendisini yıllardır yönetmenliğe hazırlıyordu zaten. Arzu Film’de Ertem
Eğilmez ekolünde kısa zamanda yönetmenliğe geçiş yaptı ve son derece başarılı çalışmalarla kalıcı
oldu. İlk yönetmenliği, 1976 yılında Yavuz Turgul senaryosuyla, bir güldürü klasiği haline gelen Tosun
Paşa’dır. Ardından, aktör olarak oynadığı filmlerden çok farklı bir senaryo ile; ülkenin gecekondu
meselesini, ezilen sınıfın başkaldırı çabasını bir kadın öncülüğünde anlattığı Türkan Şoray’lı Sultan
filmi gelir.
Bu çalışmaları, 20’den fazlasını Kemal Sunal’ın başrol oynadığı 56 film takip eder. Yönetmen olarak
bitirdiği bu filmlerin yanında, Bizim Aile, Süt Kardeşler, Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı gibi başyapıt bir
çok filmde yönetmen yardımcılığı yapar. Davaro, Şabaniye, Şendul Şaban, Gol Kralı, Çarıklı Milyoner,
Uyanık Gazeteci, Öğretmen, Deli Deli Küpeli filmlerinin senaryosunu yazar. 2008 yılına kadar
yönetmenlik yaptığı filmlerin bazıları şunlardır: Tosun Paşa, Sultan, Hababam Sınıfı Dokuz Doğuruyor,
Şark Bülbülü, Umudumuz Şaban, Zübük, Gırgıriyede Şenlik Var, Gırgıriye, Davaro, En Büyük Şaban,
Çarıklı Milyoner, Şabaniye, Bir Sevgi İstiyorum, Ortadirek Şaban, Sosyete Şaban, Şaban Pabucu Yarım,
Talih Kuşu, Gülen Adam, Yasemince, Keloğlan-Süperoğlan, Sınır, Borsa, Emret Komutanım, Dünyayı
Kurtaran Adamın Oğlu.

Kartal Tibet, 2002 yılında Altın Portakal Film Festivali Yaşam Boyu Onur Ödülü ve 2006 yılında Yıldırım
Önal Anı Ödülü’ne layık görüldü.Kimine göre Kartal Tibet, ‘Atıl Kurt’ diyen Tarkan’dır. Kimine göre
siyah beyaz sinema yıllarındaki, sinemanın Karaoğlan’ı dır. Kimine göre, ‘Çalıkuşu’ filmindeki
Kamuran’dır.Kartal Tibet , sinemada jön iken yaşamına zor bir işi rejisörlüğü katmış,tam bir sinema
emekçisiydi. Sinemanın yanında en önemli imzalarından biri, karanlık 12 Eylül günlerinde 1383 kişi ile
birlikte imzaladığı ‘Aydınlar Dilekçesi’ydi. Aziz Nesin’in öncülük ettiği, “ Türkiye’de Demokratik
Düzene İlişkin Gözlem ve İstekler” başlıklı bir metin zamanın Cumhurbaşkanı Kenan Evren’e
sunulduğunda, imzacılar için ‘Vatan haini’ türü ağır ithamlarlarla askeri mahkemelerde davalar
açılmış, imzacıların bir kısmı değişik gerekçelerle imzalarını geri çekmişlerdi. Sinemanın, Tarkan’ ı,
Karaoğlan’ı, Kamuran’ı ise, “ Demokratik bir ülkede dilekçenin suç olduğunu düşünmedim” sözleriyle
imzasının arkasında durmuştu.
Resim: Sezgin Burak/ Tarkan- Maryo’nun Kuşları( İlk kare)